Cyclus­stoornissen

Onregelmatig ongesteld, pijnlijke menstruaties, endometriose, premenstrueel syndroom (PMS), polycysteus ovariumsyndroom (PCOS), cystes aan de eierstok(ken)... Er zijn allerlei klachten die jouw cyclus kunnen verstoren. Cyclusstoornissen hebben grote invloed op je dagelijks leven. Samen met jou kijken wij naar de onderliggende oorzaken van jouw klachten en welke behandelingen er mogelijk zijn.

Op deze pagina lees je over:

Endometriose

Wat is endometriose en hoe ontstaat het?

De binnenzijde van de baarmoeder(holte) is bekleed met baarmoederslijmvlies. Dit slijmvlies kan ook buiten de baarmoederholte voorkomen. Dit noemen we endometriose-spots. Deze spots kunnen voorkomen op de eierstokken, de eileiders, de banden die de baarmoeder ondersteunen, het buikvlies, de blaas en het laatste stuk van de darm. De spots reageren op hormonen gemaakt door de eierstokken.

1 op de 10 vrouwen heeft last van endometriose. In bepaalde families komt het vaker voor. Er zijn ook vrouwen die aangeven last te hebben gekregen van endometriose na een bevalling, een keizersnede, of door de jaren heen.

Wat zijn symptomen van endometriose?

De meeste vrouwen merken er niets van, maar sommigen krijgen door endometriose pijn tijdens de ongesteldheid en/of tijdens het vrijen. Andere vrouwen kampen continu met buikpijn, ook als ze niet menstrueren. Verdere mogelijke klachten zijn pijn in de onderbuik (bijvoorbeeld door endometriosecysten, ook wel endometriosehaarden of chocoladecysten genoemd), gewichtstoename, pijn in het middenrif, schouderklachten, darmklachten, bloedverlies of een misselijk gevoel.

Is bij endometriose behandeling mogelijk?

Of behandeling van je endometriose mogelijk is, hangt af van de oorzaak. De eerste optie is vaak pijnstillers zoals paracetamol, ibuprofen of naproxen tijdens de menstruatie te gebruiken. Hierna zijn hormonen al vrij snel een optie. Mocht dit niet baten, dan kijk je samen met een gynaecoloog naar een andere behandeling. Zoals een kijkoperatie, ook wel of laparoscopie genoemd, om de diagnose te stellen en eventueel endometriose te verwijderen. Dit gaat altijd in overleg met een medisch specialist en is afhankelijk van de locatie, ernst en uitgebreidheid van de endometriose.

Bij Ellesie hebben we korte lijnen met gespecialiseerde centra voor behandeling van endometriose. Bijvoorbeeld Endometriose in Balans in Den Haag. Is er sprake van ernstige, diepe endometriose, dan kun je daar dankzij onze samenwerking terecht voor verdere diagnose en vooral operatie. Hoe uitgebreid de ingreep zal zijn, hangt af van of je (nog) zwanger wilt worden.

Vaak duurt het lang voordat endometriose aan het licht komt, waardoor er meer spots en klachten ontwikkelen. Soms kan het jaren, zelfs 7 tot 10 jaar, duren voordat duidelijk wordt wat er aan de hand is en de diagnose endometriose wordt gesteld. Aarzel dus niet te lang, zodat wij samen met jou kunnen kijken of jij last hebt van endometriose en je laagdrempelig kunnen doorverwijzen.

PCOS

Wat is PCOS?

PCOS, wat is dat eigenlijk? De afkorting PCOS staat voor polycysteus ovariumsyndroom, een syndroom dat bij ongeveer 5-10% van de vrouwen voorkomt. Bij vrouwen die dit syndroom hebben, worden in de eierstokken meerdere kleine blaasjes (follikels) gevormd, die moeilijk tot groei en eisprong (ovulatie) komen. Je menstruatie blijft daardoor soms ineens 2 à 3 maanden uit. Ook je vruchtbaarheid vermindert sterk.

Mogelijke symptomen van PCOS

Kan PCOS overgaan?

PCOS kent geen behandeling die het syndroom compleet geneest. Wel zijn de symptomen te beperken. Allereerst door een gezonde leefstijl te hanteren. Daarnaast ligt het eraan of je (nog) zwanger wilt worden of niet. Als je geen kinderwens (meer) hebt, kun je kiezen voor de pil, een Mirena-spiraal of bepaalde medicijnen. Is zwangerschap iets dat je nog wel wilt, dan zijn medicaties zoals clomifeen, letrozoltabletten, FSH-injecties of een LEO-operatie opties. Wij nemen graag de mogelijkheden met je door en geven je persoonlijk advies voor jouw situatie.

PMS (premenstrueel syndroom)

Wat is PMS?

PMS is een syndroom, of beter gezegd een groep klachten en syndromen, die bij sommige vrouwen vlak voor de menstruatie en tijdens de menstruatie optreden. Ongeveer 25% van de vrouwen heeft last van PMS of PMS-achtige klachten. Dit kan zowel in de puberteit als op latere leeftijd. Vaak uit het premenstrueel syndroom zich in symptomen zoals:

PMS of PMDS?

Een hele kleine groep van de vrouwen tussen de 15 en 45 jaar, ongeveer 5%, heeft last van PMDS – Premenstruele Dysfore Stoornis of dysforisch premenstrueel syndroom (soms aangeduid als de Engelse vertaling, PMDD: premenstrual dysphoric disorder). Een zeer ernstige vorm van PMS, waarbij emotionele verschijnselen zoals stemmingswisselingen, angst, gespannenheid en depressie in versterkte mate optreden. Het kan zelfs voorkomen dat klachten zo lang aanwezig, dat iemand maar een week per maand klachtenvrij is.

PMS-behandeling

Omdat de klachten erg uiteenlopen en het (nog) niet geheel duidelijk is wat de oorzaak van PMS is, is behandeling van PMS ook niet eenvoudig. Maar vaak helpt het als je een gezonde leefstijl hanteert en begrip van je omgeving krijgt. Voor sommige vrouwen helpt anticonceptie zoals de pil of een spiraal, hoewel dit vaak ook bijwerkingen heeft.

Heb je veel last en wil je hulp, dan zijn er mogelijkheden. Bijvoorbeeld medicatie met het hormoon drospirenon, LHRH-agonisten en antidepressiva. Of een operationele ingreep. Er zitten voor- en nadelen aan de verschillende behandelingen voor PMDD en PMS. Overleg gerust met een van onze cyclusexperts over de beste optie voor jou.

Cysten

Waar en hoe ontstaat een cyste?

Een cyste is een vochtblaasje dat op veel plekken in het lichaam spontaan kan ontstaan. Op en rondom de schaamstreek en vulva gaat het vaak om een Bartholin cyste, welke erg pijnlijk, rood, warm en gezwollen kan zijn wanneer deze gaat ontsteken. Een snelle behandeling is dan nodig om de cyste en daarmee jouw klachten te ontlasten. Maar het kan ook voorkomen dat een Bartholin cyste vanzelf verdwijnt. Vaginale cysten kunnen ook optreden - deze geven incidenteel klachten, maar dat hoeft niet altijd. Ervaar je (plots) pijn of maak je je zorgen, geef dit dan aan bij je huisarts en laat je naar ons verwijzen.

De meest voorkomende variant van cysten in deze regio van het lichaam, zijn cysten op de eierstok. Daar gaan we hieronder wat dieper op in.

Symptomen van eierstokcysten

Meestal merk je niets van een cyste op de eierstok, maar symptomen die kunnen wijzen op een eierstokcyste zijn bijvoorbeeld een boller wordende buik, buikpijn en andere (vage) buikklachten. Daarnaast kun je acute pijnklachten krijgen bij cysten op de eierstok: deze kan spontaan ruptureren (knappen), of een pijnlijke ovulatie (eisprong) of torsio (verdraaiing van de eierstok om de vaatsteel) veroorzaken. Neem in dat geval direct contact op met de huisarts voor verder onderzoek. Je kunt dan doorverwezen worden naar een gynaecoloog.

Is een cyste op je eierstok gevaarlijk?

Over het algemeen zijn cysten op de eierstok onschuldig van aard. In de regel verdwijnen ze spontaan weer. Het kan echter voorkomen dat een cyste aan de eierstok acute pijnklachten geeft, bijvoorbeeld bij een torsio (een verdraaiing van de eierstok om de vaatsteel). Een enkele keer is een cyste kwaadaardig van aard. Je kunt dan buikklachten zoals hierboven benoemd ervaren, hoewel het vaak voorkomt dat je niets merkt.

Gaat een eierstokcyste vanzelf weg?

Vaak verdwijnt een cyste op de eierstok of omgeving spontaan. Maar er zijn cysten, zoals endometriosecysten (ook wel chocoladecysten genoemd), die niet vanzelf weggaan. Blijft een cyste lang zitten, ervaar je klachten of maak je je gewoon zorgen, aarzel dan niet om je huisarts te bellen. Zeker wanneer je acute pijnklachten hebt. De huisarts kan jou dan laagdrempelig naar ons verwijzen.

Onregelmatig ongesteld

Wat is een onregelmatige ongesteldheid?

Wanneer spreken we van een onregelmatige cyclus? Een normale menstruatie komt ongeveer één keer per maand voor. Het bloedverlies duurt meestal 3 tot 5 dagen, met een maximum van 7 dagen. De eerste drie jaar dat je ongesteld bent, kan je menstruatie qua duur, intensiteit en frequentie nog weleens wisselen en zelfs enkele maanden uitblijven. Dit zou niet langer dan enkele jaren aan moeten houden.

Het is handig om je menstruatie bij te houden door je cyclus op te schrijven of een app te gebruiken. Merk je dat je een afwijkende menstruatie hebt (langer dan 7 dagen, wisselende frequentie of onregelmatige menstruatiecyclus), neem dan contact met ons op voor verder onderzoek.

Hoe komt het dat mijn menstruatie onregelmatig is?

Er zijn allerlei oorzaken voor een onregelmatige menstruatie. Door stress, een ongezonde leefstijl of schommelingen met je gewicht bijvoorbeeld. Ben je rond de 16 jaar en net een paar jaar ongesteld, dan moet je lichaam nog een regelmatige cyclus ontwikkelen. Als je bezig bent met zwanger worden of in de overgang bent, is je menstruatiecyclus vaak ook onregelmatig. Daarnaast kan je met de pil niet regelmatig ongesteld zijn, doordat je de pil continu doorslikt of er geen onttrekkingsbloeding optreedt in je stopweek. Zo zijn er allerlei mogelijke oorzaken. Het is dus goed om jouw situatie eens te laten onderzoeken, als je twijfelt of je ergens zorgen over maakt.

Is het normaal als je een onregelmatige menstruatie hebt?

Er zijn veel vrouwen die onregelmatig ongesteld zijn, om allerlei redenen. Het is dus niet abnormaal, maar kan wel duiden op andere problemen of op lange termijn gevolgen hebben. Ben je bijvoorbeeld ineens onregelmatig ongesteld of heel erg onregelmatig ongesteld, ga dan eens het gesprek aan met een van onze specialisten om te kijken waar de menstruatieklachten vandaan komt.

Overige cyclusstoornissen

Bovenstaande zijn de meest voorkomende cyclusstoornissen. Andere klachten rondom de cyclus zijn bijvoorbeeld pijn rondom je menstruatie, tussentijds bloedverlies (spotting), bloedverlies na het vrijen (contactbloedingen) en bloedverlies na de overgang. Sommige van deze problemen kunnen heftige pijn veroorzaken of de cyclus erg verstoren. Dat heeft veel invloed op je dagelijks leven. Weet dat je niet alleen bent en dat een cyclusstoornis niets is om je voor te schamen. Vaak is behandeling goed mogelijk. Aarzel dus niet om hulp te zoeken als je een verstoorde cyclus ervaart.

Jouw cyclusstoornis behandelen bij Ellesie

Wanneer je bij ons centrum komt zullen we, afhankelijk van je leeftijd, vragen naar je klachten en symptomen. Samen gaan we stap voor stap kijken naar jouw cyclusprobleem. We maken (bij voorkeur een inwendige) echo van de buik en doen gynaecologisch onderzoek. Daarnaast kan aanvullend bloedonderzoek meer duidelijkheid verschaffen over de onderliggende problematiek.

Soms is het duiden van de oorzaak van de klachten al voldoende. Vaak kunnen we aanvullende medicatie geven om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat je cyclus regelmatiger wordt. Of adviezen, tips en medicatie die je stemming kunnen ondersteunen, waardoor jij wat stabieler door het leven kunt gaan. Een enkele keer is een operatie noodzakelijk en verwijzen we jou door naar een ziekenhuis waar we mee samenwerken.

Hoe dan ook: jij krijgt de juiste specialistische zorg op maat, die voor jou nodig is op dat moment in je leven. Zodat klachten worden weggenomen en jij weer helemaal jezelf kan zijn.